Electrifying the SRI compound
Jambo sana! Habari gani? (Hallo, hoe gaat het ermee?) Bij het supermarktje hier om de hoek is het altijd gezellig. Dit supermarktje kan namelijk een elektriciteitsaansluiting veroorloven en laadt voor 10 Keniaanse shilling (10 eurocent) je mobiele telefoon op. Een drukke agenda bestaat niet op het platteland van Afrika, dus hier wacht een grote groep mensen gerust twee uur voordat hun mobiel is opgeladen en ze weer terug kunnen naar huis.
Bijna 90% van de bevolking op het platteland van Kenia heeft geen toegang tot elektriciteit. Met alle gevolgen van dien; huizen zonder verlichting zijn zeer gevoelig voor diefstal, kinderen kunnen na school geen huiswerk maken (het wordt elke dag rond 18:30 al donker), voedsel kan niet worden bewaard en als alternatief voor verlichting worden gevaarlijke olielampen gebruikt die regelmatig exploderen. In rural Africa heeft dus wel iedereen een mobiele telefoon en die moeten soms kilometers lopen verderop worden opgeladen. Zonder te overdrijven kan wel gezegd worden dat na genoeg voedsel en water, elektriciteit een eerste levensbehoefte is.
Waar wij in Nederland bedrijven als Nuon en TenneT hebben die respectievelijk elektriciteit produceren en leveren die betrouwbaar, schoon en betaalbaar is, zijn mensen in Kenia afhankelijk van het staatsbedrijf Kenya Power dat zowel produceert als levert. Zoals elk ander staatsbedrijf in Kenia is ook Kenya Power doordrenkt van inefficiëntie, corruptie en heeft het te weinig (financiële) middelen om hun taken naar behoren uit te kunnen voeren.
Als onderdeel van mijn bachelor eindproject (BEP) zit ik in een klein dorpje genaamd Okana, zo’n 15 kilometer afstand van Kisumu, de derde stad van Kenia. Mijn opdrachtgever is een NGO genaamd SRI (Sustainable Rural Initiatives), een partnerorganisatie van S4S. SRI heeft twee jaar geleden zo’n 120 zonnepanelen gedoneerd gekregen maar die zijn nog niet geïnstalleerd. Aan mij de taak om deze te installeren en om te onderzoeken wat SRI het beste kan doen met de overcapaciteit; de panelen produceren in totaal zo’n 7,5 kilowatt en dat is meer dan SRI nu gebruikt.
SRI is zelf wel aangesloten op het net maar dit is geen garantie voor een betrouwbare elektriciteitsvoorziening; vorige week was er nog twee dagen geen stroom. Buiten dat mensen hier wonen op de compound (waaronder ik), heeft SRI ook een houtzagerij die lokale jeugd opleidt en een eigen inkomen genereerd door de producten te verkopen. Je kan je voorstellen dat reguliere power cuts funest zijn voor de output van zo’n houtzagerij en dat dit ten koste gaat van de inkomsten en dus ook de salarissen van de werknemers.
Dankzij het fonds dat S4S beschikbaar heeft gesteld kunnen de zonnepanelen nu eindelijk geïnstalleerd wat betekend dat er hier 24/7, schone en goedkope elektriciteit is! Veel apparatuur is al gedoneerd, de meeste kosten gaan zitten in het lassen, en schilderen van de frames waarin de panelen komen te liggen en het aanschaffen van bedrading om alle apparatuur met elkaar te verbinden. In arbeidskosten gaat maar weinig geld zitten; een lasser, schilder of elektricien werkt voor zo’n 4 euro per dag.
De installatie is al in volle gang; de frames zijn gelast en geschilderd en volgende week komt de elektricien om alles aan te sluiten. Hopelijk is over twee weken de hele compound voorzien van een betrouwbare elektriciteitsvoorziening. Dit zal niet alleen de productiviteit van de workshop vergroten maar waarschijnlijk ook van de buitenlandse studenten die hier regelmatig verblijven (de batterij van mijn laptop is niet geweldig, dus na 1 uur typen ben ik tijdens een power cut redelijk klaar).
Aan mij hier de taak om dit project in goede banen te leiden en om te onderzoeken wat SRI kan doen met de overcapaciteit. Kunnen we stroom leveren aan omringende woningen? Of moeten we panelen installeren bij individuele huishoudens? Of zullen we batterijen uitgeven die omwonenden hier kunnen opladen tegen een kleine betaling waarmee ze voor een paar dagen verlichting hebben in hun huis en hun telefoon kunnen opladen? En hoe zorgen we ervoor dat al die dure apparatuur dan niet wordt gejat of doorverkocht? Allemaal dingen waar je rekening mee moet houden in Afrika maar wat het razend interessant maakt.
Toegang tot elektriciteit kan dus een grote bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het dorpje Okana en van Afrika in het algemeen. Bij het supermarktje om de hoek zal het dan helaas wat minder gezellig worden. Maar goed, ik ben ook de laatste om toe te geven dat technologische ontwikkeling bijdraagt aan gezelligheid. Ik zal het hier missen als ik straks weer in Nederland met m’n oordopjes in, NU.nl aan het checken ben in een overvolle NS coupé.
